MUTEZİLE KELAMINDA ACI - Âbdülcebbâr'ın Acı ve İlâhî Adalet Hakkındaki Öğretisi

Acı nedir? Neden hissederiz? En önemlisi, dünyada neden acı vardır?

Bu eser, onuncu yüzyılın önde gelen Mu‘tezilî düşünürlerinden Abdülcebbâr’ın acı fenomeni üzerine geliştirdiği teolojik açıklamaları mercek altına alırken aynı zamanda onun mensubu olduğu Behşemiyye ekolü çerçevesinde Mu‘tezile’nin adalet anlayışını yeniden düşünmeye davet ediyor.

“Acı neden vardır?” sorusu, insanlığın en kadim ve en çetin sorularından biridir. Peki, bir başkasına acı çektirmek nasıl açıklanabilir? Acı, genellikle kaçınılması gereken, hoş olmayan bir deneyim olarak kabul edilir; dolayısıyla başkasına acı vermek, ahlâkî açıdan yanlış olarak değerlendirilir. Ancak bu ilke her durum için geçerli midir? Acı vermenin ahlâken meşru ya da hatta gerekli olabileceği durumlar da var mıdır? Örneğin, birine fayda sağlamak ya da onu bir tehlikeden korumak amacıyla acı vermek, haklı görülebilir mi?

Heemskerk’in bu kapsamlı incelemesi, acının zorunluluğu, adaletin mahiyeti ve insan fiillerinin anlamı gibi meselelerde Mu‘tezilî düşüncenin derinliklerine inerek klasik kelâm geleneğini modern okura titizlikle ulaştırıyor. Felsefe, kelâm ve İslâm düşüncesine ilgi duyan herkes için başvuru niteliğinde bir eser olan Mu‘tezile Kelâmında Acı, hem klasik kaynakların hem de çağdaş tartışmaların kesişim noktasında duruyor.