JAPON İKTİSADİ DÜŞÜNCE TARİHİ

 

20. yüzyılın başlarında Türk modernleşmesi için en çok Japon modernleşmesi örneği kullanılmıştı. Değişimi, kendi kültürlerine bağlı kalarak gerçekleştikleri düşünülen Japonların bu muazzam gelişmesi ancak “atom bombası” marifetiyle durdurulabilmişti. Zira Batı gözünde modernleşme ancak Batılılaşarak mümkündü ve Japon kültürünün müdafileri bunu asla kabul etmeyecekti.

Dolayısıyla Batı materyalizmi ve bireyciliği, Japon ulusalcıları için kendi uluslarının maneviyat ve toplumsal bütünlüğünün karşıt kutbu işlevi görmekteydi. Diğer taraftan bazı liberal Japon yazarlar ise Batı medeniyetini diğerkâmlık ve bireysel sorumluluk anlayışı ile tanımlamaktaydı. Bu vasıfları ise Japon kültürünün kendine has kusuru olarak gördükleri dar, materyalist ulusçuluğunu vurgulamak için kullandılar.

Bu kitapta, Japon iktisat düşüncesinin tamamını birbirine bağlayan bir tema yahut bir töz tanımlamak adına çaba gösterilmiş; bütün bu ön yargılı bakışlardan azade kalınarak objektif bir tablo okuyucuya sunulmaya çalışılmıştır. Japon iktisadındaki kırılma noktaları, iktisatçıların konuyu ele aldıkları ekollerle birlikte verilerek geniş bir dönemin yelpazesi gözler önüne serilmiştir.

 

RUS İKTİSADİ DÜŞÜNCE TARİHİ

 

Sovyet Sosyalist Cumhuriyet Birliği'nin 1980'lerin sonunda çöküşü, kapitalist demokrasi için âdeta bir zafer havası yarattı. Vincent Barnett, kitabında, Rus ve Sovyet ekonomik düşüncesinin on dokuzuncu ve yirminci yüzyıllardaki tarihsel gelişiminin ilk kapsamlı açıklamasını sunmakla beraber Rus iktisadi düşüncesinin yirmi birinci yüzyılda evrilebileceği formları da değerlendiriyor. Yazar, aynı zamanda, geniş bir tarihî kaynak yelpazesinden yararlanmak suretiyle, klasik, neoklasik, tarihsel, sosyalist, liberal ve Marksist okullar dâhil olmak üzere farklı düşünce kollarını inceliyor. Rus iktisat düşünürlerinin politik düşünce üzerindeki etkilerini de ele alan kitap, 1870 öncesini, Çarlık ekonomisini, geç Çarlık dönemini, savaş dönemini, Bolşevik ekonomisini, Stalinist ekonomiyi ve son olarak 1940 sonrası Rus ekonomisini kapsıyor. 

 
En önemli Rus iktisatçılarının çalışmalarını ayrıntılı bir zaman çizelgesinde sunmak ve tarihsel süreksizliklerin bir disiplin olarak Rus ekonomisinin kurumsal yapısı üzerindeki etkilerini analiz etmek suretiyle Barnett'ın bu kitabı, iktisat tarihi ve Rus ekonomik düşüncesinin evrimiyle ilgilenen herkes için temel bir metin teşkil ediyor. 

 

OSMANLI'DA İKTİSADİ DÜŞÜNCE TARİHİ

 

Kapitalist olmayan bir toplumda iktisadi düşüncenin var olup olamayacağı sıklıkla tartı­şılır. Osmanlı Devleti’nde, kapitalizm öncesindeki hemen her kültürde olduğu gibi ekonomik alan, sosyal hayatın ayrılmaz bir parçası olmu­ştur ve Osmanlı iktisadi düşüncesinin birçok unsuru siyasi, sosyal ve dinî fikirlerin içinde gizlidir. Dolayısıyla Osmanlı iktisadi dü­şüncesi tek baş­ına analiz edilemez. Buna binaen, Osmanlı iktisadi düşüncesi Osmanlıların dünya görüş­ünün bir yansımasıdır, denilebilir.

 Kapsamlı arş­iv çalı­şmalarına dayanan bu çığır açıcı kitap, klasik dönem Osmanlı iktisadi düşüncesini üç kavram aracılığıyla inceler: ahlât-ı erbaa, adalet dairesi ve ev idaresi. Araş­tırmasını Osmanlı elitleri ve bürokratlarının metinlerine dayandıran yazar, Osmanlı iktisadi düşüncesini kendi dinamiklerinden hareketle –modern ekonomik teori ve yaklaş­ımlarda aramanın cazibesinden kaçınarak– tetkik etmektedir.

 

ANTİK ÇİN'DE İKTİSADİ DÜŞÜNCE TARİHİ

 

Birçok teorisyenin ekonomik verilere dayanarak gözlemlediği yeni bir yükseliş var dünyada. Bu yeni yükselişin adı Çin. Ekonomik ve politik alanda, 21. yüzyılın en önemli belirleyicisi olması beklenen Çin, yayılmacı politikalarıyla da sık sık gündeme geliyor. Peki Çin’i bilhassa ekonomik alanda adım adım daha güçlü ve söz sahibi kılan temel özellikler nelerdir?

Bu kitap, Çinli uzmanlar tarafından, Çin’in iktisadi düşünce tarihi üzerine kaleme alınmış on iki makaleden oluşmaktadır. Söz konusu makalelerde uzmanlar, Çin’in iktisadi düşünce tarihinin gelişimini akıcı bir üslupla ele almaktadır. Ayrıca okurlara, antik Çin’in ekonomiye bakışını belirleyen başlıca “ekollerin” arkasındaki isimlere dair tarihî bir perspektif sunmaktadır.

Bu çalışmada, söz konusu “ekollerin” ortaya koyduğu metodoloji ve ana metinlere dair ayrıntılı ve bazen tartışmalı yorumları okuyacak; Çin ekonomik düşüncesinin uluslararası alandaki artan etkisinin kökenlerini öğreneceksiniz. Bu çerçevede, antik Çin düşüncesinin çağdaş teorisyenlere en az antik Batı düşüncesi kadar çok şey sunabileceğine şahitlik edecek ve “dünyanın yeni süper gücü”nün dayandığı iktisadi temelleri kavrayacaksınız. Ayrıca eser, Çinli iktisat tarihçilerinin kendi entelektüel miraslarını nasıl anlamaya çalıştıklarına dair bir örnek sunması açısından da eşsiz bir çalışma niteliğinde.

 

 

DÜNYA İKTİSADİ DÜŞÜNCE TARİHİ

 

Bu kitap, iktisadi düş­üncenin uzun tarihine geniş­ kapsamlı yakla­şarak, gerçek anlamda uluslararası bir perspektif sunuyor. İktisadı, yalnız arz ve talep dengesinden ibaret bir çerçeve içerisinde anlatmayıp bu disiplinin fikrî altyapısını da değerlendirerek kuş­atıcı ve karş­ıla­ştırmalı bir üslup ortaya koyuyor. Ayrıca ulus-devletlerin kendi içlerindeki iktisat anlayı­şlarının nitelikli bir mukayesesini sunarak, dünyanın farklı bölgelerindeki iktisadi yaklaş­ımların geliş­imi konusunda uzman ­şahsiyetlerin yazılarını bir araya getiriyor. Eserde katkısı olan her bir yazar, iktisadi fikirlerin zaman içerisindeki deği­şiminde söz konusu olan küresel kalıpları saptamayı ihmal etmeden, kendi coğrafyalarındaki iktisat anlayı­şları üzerinden meseleleri izah ediyor.